ทำไมจิตไม่รวม
        ดิฉันนั่งสมาธิโดยใช้คำบริกรรม พุทโธพร้อมกำหนดลมหายใจเมื่อความปวดเกิดขึ้นก็พิจารณาว่าที่ปวดไม่ใช่ขาแต่เป็นเวทนาเฉยๆ
จนความปวดหายไปใช้เวลาถึง 6ชม. แต่ไม่เห็นจิตรวม มีแต่ลมหายใจที่แผ่วเบา บางครั้งก็แทบไม่มีลมหายใจ ไม่ทราบการปฏิบัตินี้จะถูกหรือผิดประการใด ทุกวันนี้ก็นั่งได้ 3 ถึง7ชม. แต่จิตไม่รวมอยากกราบเรียนขอคำแนะนำจะทำอย่างไรจิตจึงจะรวม

เรียนคุณผู้ถาม
หลวงตาเมตตาแสดงธรรมตอบปัญหาให้คุณ
เมื่อวันที่ ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๔๗ ณ วัดป่าบ้านตาด  ดังนี้

โยม          :     ดิฉันนั่งสมาธิโดยใช้คำบริกรรมพุทโธ พร้อมกำหนดลมหายใจ เมื่อความปวดเกิดขึ้นก็พิจารณาว่าที่ปวดไม่ใช่ขา แต่เป็นเวทนาเฉยๆ จนความปวดหายไปใช้เวลาถึงหกชั่วโมง แต่ไม่เห็นจิตรวม มีแต่ลมหายใจที่แผ่วเบา บางครั้งก็แทบไม่มีลมหายใจ ไม่ทราบการปฏิบัตินี้จะถูกหรือผิดประการใด

หลวงตา     :     ถูกต้อง พิจารณาอย่างนั้นละ มันจะขยายไปยังไงๆ จะรู้ทีหลัง แล้วค่อยพูดมาทีหลังอีกนะ เอาวงนี้ก่อน ถูกต้อง ที่สู้ทุกขเวทนา ๖ ชั่วโมงนั้นแต่ไม่เห็นจิตรวม นั่นละมันรวมอยู่ที่ตรงนั้นแล้ว อันนี้ถูกต้อง

โยม            :     ทุกวันนี้ก็นั่งได้ถึงเจ็ดชั่วโมง แต่จิตไม่รวม 

หลวงตา     :     ไม่รวมแต่มันรู้เรื่องของอริยสัจคือทุกข์เป็นต้น นั้นก็ถูกต้องแล้ว รวมไม่รวมก็ตามเมื่อมันพอของมันแล้วไม่บอกมันก็รวมเองๆ ปล่อยเอง

โยม           :     อยากกราบเรียนขอคำแนะนำจะทำอย่างไรจิตจึงจะรวม (จาก บัวใต้น้ำ)

หลวงตา     :     ไม่รวมก็พิจารณาอยู่ตามแถวนั้นนะไม่ผิด ไม่รวมมันจะรวมเอง ขอให้มันพิจารณารู้แจ้งชัดในสิ่งเหล่านี้ มีกาย อาการทุกสิ่งเป็นสิ่งนั้นๆ เวทนาเป็นเวทนา จิตเป็นจิต เมื่อแยกกันแล้วมันไม่กระทบกัน ถูกต้องแล้ว มันไม่รวมก็ช่างมันเถอะ อย่าไปกังวลกับรวมไม่รวม ขอให้รู้แจ้งสิ่งเหล่านี้มันจะรวมเข้ามาเอง เอาเท่านั้นละ  เราอยากให้ชาวพุทธเราสนใจทางด้านภาวนา จะได้เห็นของแปลกประหลาดขึ้นตามหลักพุทธศาสนาที่เราถือมาตามปู่ย่าตายายถือมาเป็นธรรมดานะ พอเวลามันไปเจอที่จิตนี้มันจะจังเข้าไปเลย แน่เข้าไปๆ องค์ศาสดานะ จึงอยากให้ภาวนา เรื่องหกชั่วโมง เจ็ดชั่วโมงก็ถูกต้อง เขาพิจารณาเวทนา จิตไม่รวมก็ช่าง พิจารณานั้นให้แยกกาย กายก็เป็นกาย เวทนาเป็นเวทนา จิตเป็นจิต มันไม่ใช่อันเดียวกัน มันอาศัยกันอยู่เฉยๆ  เช่น เวทนาก็ไม่รู้กาย กายก็ไม่รู้เวทนา จิตต่างหากเป็นผู้ไปรู้ เป็นผู้ไปหมาย จิตเป็นผู้หลงต่างหาก เมื่อพิจารณานี้เข้าใจแล้วมันก็ถอยเข้ามาเท่านั้นเอง

                                                 __________