เทศน์อบรมฆราวาส ณ สวนแสงธรรม กรุงเทพฯ

เมื่อเช้าวันที่ ๑ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๕๔๗

ศีลธรรมครอบแล้วเป็นความดีทั้งนั้น

        (หลวงตาเมตตาตรวจ-แก้กัณฑ์นี้)

วันนี้ถือว่าเป็นวันกรรมกร หมายถึงว่าพวกทำงานทั้งหลายได้พักงานไม่ใช่เหรอ (วันแรงงานแห่งชาติ) วันแรงงานแห่งชาติ วันนี้เป็นวันพักผ่อนใช่ไหมละ วันพักผ่อนแรงงานทางโลก วันเช่นนี้เป็นโอกาสดีที่จะได้พักผ่อนทางด้านจิตใจ ไม่ให้ฟุ้งเฟ้อเห่อเหิม ในวันเช่นนี้เข้าสู่ศีลสู่ธรรม เข้าวัดเข้าวา รักษาอารมณ์ของใจไม่ให้คิดฟุ้งเฟ้อเห่อเหิมมากไป เอาศีลธรรมตีเข้าไป ๆ ๆ ถ้ามีแต่กิเลสจะพาเตลิดเปิดเปิง ไม่มีสถานีที่จอดแวะนะ กิเลสไม่มีคำว่าพอดิบพอดี มีแต่เตลิดเปิดเปิงเรื่อย ๆ ถ้าธรรมแล้วมีความพอดี ถ้าเป็นรถก็มีทั้งคันเร่ง มีทั้งเบรกห้ามล้อ พวงมาลัยก็หมุนไปตามหน้าที่การงานที่เหมาะสม เป็นประโยชน์ หน้าที่การงานเป็นยังไงหมุนพวงมาลัยไป คันเร่งก็คือเร่งต่อการต่องานที่ถูก ที่ดี เหยียบเบรกคือห้ามล้อในสิ่งที่ผิดไม่ให้ทำ

เราคนหนึ่ง ๆ ก็เท่ากับรถคันหนึ่ง คนขับก็คือใจเอง ใจเป็นคนขับ ใจต้องเล็งดูทิศทางความผิด ถูก ชั่ว ดี ที่จะเคลื่อนไหวทางกาย วาจา ใจต้องเป็นผู้สอดส่องมองทะลุไปก่อน รถเขายังมีเครื่องบังคับทุกอย่าง ความปลอดภัยก็อยู่ในนั้นหมด นอกจากคนขับประมาทพารถลงคลองได้ เจ้าของก็ตาย เราถ้าประมาทขับขี่ตัวของเราด้วยจิตใจฟุ้งเฟ้อเห่อเหิม ไม่มีขอบเขตเหตุผลแล้วก็ทำให้เราจมได้ เหมือนรถตกคลองนั่นแหละ จึงต้องระวัง ใจเป็นของสำคัญ รถก็คือผู้ขับรถ คนขับนั้นแหละ รถทั้งคันคนขับเป็นสำคัญ

นี่เราทั้งคนจิตใจซึ่งเป็นผู้คอยดูแลรับผิดชอบเป็นสำคัญ ควรดูใจก่อนอื่น ควรหรือไม่ควร สิ่งใดที่ควรเป็นประโยชน์แล้วเหยียบคันเร่ง คือมีความพากเพียรพยายามในกิจการงานนั้น ๆ ถ้าสิ่งใดไม่ดีก็เหยียบเบรกห้ามล้อไม่ให้ทำ ให้ห้ามตัวเองอย่างนั้น ถ้าไม่ห้ามแล้วเสียได้มนุษย์เรา เสียมากต่อมาก ความรู้สูงต่ำไม่มีประมาณนะ ใครจะเรียนมาสูงมามากมาน้อยก็ตาม มาเป็นเครื่องมือของกิเลสตัวบ่งการที่ไม่มีเหตุผลนั้นแหละ กิเลสไม่มีเหตุผล มีแต่พาให้อยากให้ทะเยอทะยาน เหยียบแต่คันเร่งเข้าสู่ทางล่มจมเสมอ นี่คือกิเลส

พวงมาลัยมันก็ไม่มี มันก็หมุนเข้าไปชนนู้นชนนี้ไป คนไม่มีศีลธรรมภายในใจ เหมือนกับคนขับรถเมานั่นแหละ เขาติดประกาศไว้ตามข้างทาง “เมาไม่ขับ” ก็เห็นอยู่นั้นแต่มันไม่มองดูซิ มันจะกินเหล้า สะแตกเหล้าไปทั้งเมา ๆ แล้วลงคลอง ๆ เป็นอย่างงั้น ความเมานี้มันของดีเมื่อไร เมาธรรมดามันก็เมากันทั่วโลกนั่นแหละ แต่เรื่องเมาที่ทำให้เสียได้อย่างง่ายดาย เช่นเมาเหล้า เมายา อันนี้เสียสติ เสียคนได้อย่างง่ายดาย คนมัวเมาธรรมดายังมีการยับยั้งกันได้ มีสติสตัง

เราควรจะมีการหักห้ามตนเองโดยอาศัยธรรม คือความแคล้วคลาดปลอดภัยเป็นแนวทางเดิน เราจะเดินด้วยความสะดวกปลอดภัย จิตใจก็ชุ่มเย็น ไม่ได้ทำความเดือดร้อนอะไรๆ  เพราะอำนาจของกิเลสพาเดินโดยถ่ายเดียว เสียคน ถ้าให้ธรรมแนบไปด้วย อะไรผิด ถูก ชั่ว ดี สติจะเตือนบอก ไม่ดีไม่ทำ ถึงอยากก็ไม่ทำ อยากไปก็ไม่ไป อยากทำก็ไม่ทำเพราะไม่ดี ทำลงไปแล้วก็คือทำไม่ดี ไปไม่ดีนั้นเอง ห้ามไว้เสีย ท่านเรียกว่ามีเครื่องหักห้าม

เช่น วันนี้วันแรงงาน พักแรงงานก็ควรจะอบรมจิตใจให้สงบร่มเย็นบ้าง อย่าดีดอย่าดิ้นจนเกินไป ยิ่งวันพักแรงงานยิ่งสนุกกันใหญ่นะ ก่อความเสียหายใส่ตนไม่น้อย เช่นอย่างวันสงกรานต์อย่างนี้เป็นต้นนะ วันสงกรานต์เป็นวันเปิดโอกาสให้สนุกสนาน แต่ไม่ใช่เปิดโอกาสให้พากันไปตายกองกันอยู่ตามถนนหนทาง ปีหนึ่ง ๆ ตายไปหลายร้อยคน หลายร้อยคน นี่คือความประมาท ถ้าท่านทั้งหลายอยากเป็นผู้มีความสงบร่มเย็นให้มีธรรมในใจนะ เราอย่าเอากิเลสเป็นผู้ชักจูงจะหาความสุขไม่ได้ และหาความสมหวังไม่ได้นะ กิเลสไม่เคยพาใครให้สมหวัง แต่ธรรมนั้นมี มีแน่นอนเป็นลำดับลำดา

เราปฏิบัติบำเพ็ญธรรมได้มากน้อย จิตใจเราจะมีความสงบร่มเย็น รักษาตัวคือรักษาใจ ดูใจ ถ้าเราให้ใจสงบไม่ได้เราก็ระมัดระวังความคิดความปรุงของใจที่จะชักกาย วาจา ใจให้เป็นไปตาม คิดในทางที่ผิดอยากพูดก็ไม่พูด เก็บความรู้สึกนี้ไว้เสียด้วยธรรม อยากทำก็ไม่ทำ หักห้ามตนเอง นี่เรียกว่ามีธรรม พุทธศาสนานี้คือสรณะสมบูรณ์แบบเต็มที่ในการฝึกตน พระพุทธเจ้าก็ฝึกมาแล้วเป็นอันดับหนึ่งเลิศเลอ ธรรมที่ได้ก็เป็นธรรมเลิศเลอ พระสงฆ์สาวกไปศึกษาอบรมกับท่านได้มาก็เลิศเลอ ๆ เป็นสรณะของพวกเราได้เป็นอย่างดี

นี่ล้วนแล้วตั้งแต่ท่านผู้ฝึกมานะ ไม่ใช่ผู้ปล่อยตัวแล้วได้สำเร็จธรรมอันล้ำเลิศประเสริฐสุดมาสั่งสอนพวกเรา ท่านได้มาจากการฝึกฝนอบรม ในขั้นของท่านเป็นขั้นหนึ่ง ขั้นของเราไม่สามารถจะทำอย่างท่านได้ก็ให้เป็นลูกศิษย์ที่มีครู อย่าทำเตลิดเปิดเปิงโดยไม่มองครูมองอาจารย์ มองอรรถมองธรรม ไม่ถูก ไม่ดี ต้องมองอรรถมองธรรม เรื่องความอยากหัวใจมนุษย์และสัตว์อยากด้วยกันทั้งนั้น แต่หัวใจมนุษย์มีสิ่งที่จะทำให้ดีได้คือธรรมเป็นเครื่องบำรุงรักษา แล้วก็ค่อยปลอดภัย ๆ ทำดีได้อย่างสะดวกสบายสมใจ ทำชั่วไม่ทำ มีธรรมเป็นเครื่องหักห้าม

แต่ใจของโลกไม่เป็นอย่างงั้น ใจของสัตว์อยากอะไรก็ทำตามอยากของเขา ประสาสัตว์นั่นแหละ นี่เราไม่ใช่สัตว์ ควรที่จะมีธรรมระงับจิตใจตัวเองบ้างนะ ถ้าไม่มีเลยไม่เป็นท่านะมนุษย์เรา ก็มีแต่ชื่อว่ามนุษย์ ๆ สูงก็สูงเฉย ๆ สูงแต่ชื่อ ตัวเราต่ำ ไม่เป็นประโยชน์อะไรเลย ความเรียนรู้สูงต่ำขนาดไหนไม่เกิดประโยชน์ถ้าไม่มีธรรมเข้าบังคับบัญชา คนนั้นจะเสียคน

เห็นไหมมันจะทำโลกให้ล่มจมอยู่เวลานี้ มีแต่คนที่ทะนงตนว่าเรียนสูง ๆ ทั้งนั้นแหละ แต่กิเลสมันต่ำมันลากลงมาหามัน แล้วมันก็ขึ้นเหยียบกิเลสเลยสูงกว่าความรู้ไปเสีย แล้วพาความรู้นั้นไปทำสิ่งเสียหายโดยไม่คิดไม่คำนึง มิหนำซ้ำยังทะนงตนว่ารู้ ว่าหลักนักปราชญ์ฉลาดแหลมคม เรียนกฎหมงกฎหมายก็ว่ารู้ยิ่งกว่าโลกเขา แต่กฎหมอยมันติดอยู่นั้นไม่ได้ดู มันเอากฎหมอยออกไปใช้เผาโลกไปหมด เห็นไหมนั่น ความรู้ที่ไม่มีธรรมมันเป็นความรู้กฎหมอย ความรู้ที่มีธรรมก็เป็นกฎหมาย กฎตายตัว กฎปกครองโลก คือกฎหมายออกมาจากศีลธรรม มาเป็นกฎหมายข้อบังคับที่ถูกต้องดีงามให้ส่วนรวมปฏิบัติอยู่ใต้อำนาจของกฎหมายจะมีความเสมอภาคกัน มีความสงบร่มเย็น

ถ้าเอากฎหมอยเข้าใส่แล้วนี้เหมือนหมาบ้ากัดกันอึกทึกครึกโครม เคยเห็นไหมหมาบ้า ถ้ายังไม่เคยเห็นก็ไปดูผู้ที่เรียนสูง ๆ เป็นอำนาจบาตรหลวงมาปกครองบ้านเมือง มันไม่ได้ใช้กฎหมายนะ มันเอาแต่กฎหมอยมาใช้เข้าใจไหม ความประพฤติของมันต่ำยิ่งกว่าหมา ความรู้ รู้นั่นละแต่เอาความรู้เอามาปฏิบัติในทางที่ผิด ความรู้นั้นก็กลายเป็นกฎหมอยไป กฎหมาไปเข้าใจไหม กฎหมายแล้วก็กฎหมา มันเต็มอยู่ในหัวใจของคนส่วนมากผู้มีการเรียนสูง ๆ นั้นแหละ พวกคลังกฎหมอยที่ทะนงตนว่าเป็นคลังกฎหมาย แล้วกฎหมอยก็แทรกเข้านั่น กฎหมาก็แทรกเข้าไปนั้นอีก เลยคนทั้งคนมีทั้งกฎหมาย มีทั้งกฎหมอย มีทั้งกฎหมา เลยไม่ทราบว่าอะไรเป็นคน มันมีแต่ของดูไม่ได้ นี่ละถ้าไม่มีธรรมเป็นอย่างนี้นะ

ถ้ามีธรรมเรียนมามากเท่าไรยิ่งเป็นความราบรื่นดีงาม ประพฤติปฏิบัติตนเป็นตัวอย่างแก่ผู้น้อย ให้เขาได้ยึดเป็นคติตัวอย่างเคารพนับถือและกราบไหว้บูชา ทำหน้าที่การบ้านการเมืองก็ทำให้บ้านเมืองสงบร่มเย็น ฟื้นฟูขึ้นสู่ความเจริญ นี่เรียกว่ากฎหมาย มีธรรมแทรกอยู่ในกฎหมายนั้นเรียบร้อยแล้วดี ให้ปฏิบัติตามกฎหมายก็เท่ากับมีธรรมอยู่ในกฎหมายนั้น ถ้ากฎหมอยไม่มีกฎมีเกณฑ์นะกฎหมอยนะ มันแทรกเข้าไป นั่นละกฎหมอย จากกฎหมอยแล้วก็กฎหมา กฎหมานี่ โอ๋ย ไปที่ไหนไม่รู้สูงรู้ต่ำ กัดดะไปเลย ว่าจะเอาอะไรไม่ได้คำนึงถึงเหตุถึงผล ดีชั่วประการใด จะเอาให้ได้อย่างใจ ๆ นี่คือกฎหมา กัดดะไปเลย คว้าดะไปเลย ให้พากันจำเอานะ

วันนี้ไม่สอนมากละ สอนศีลธรรมเป็นเครื่องครอบสิ่งเหล่านี้ กฎหมายก็ดี กฎหมอยก็ดี กฎหมาก็ดี ถ้าศีลธรรมครอบแล้วเป็นความดีทั้งนั้น กฎหมาจะไม่มี กฎหมอยจะไม่มี มีแต่กฎหมายกับธรรมติดแนบกับผู้ที่ศึกษาเล่าเรียนมา ก็เป็นคนดี ๆ เป็นผู้ใหญ่ก็เป็นคติตัวอย่างอันดีงาม จะเคลื่อนไหวไปมาที่ไหนผู้ใหญ่ต้องคำนึงตัวที่เป็นคติตัวอย่างแก่ผู้น้อยเสมอ เช่นอย่างพระในวัด พระท่านผู้ตั้งใจปฏิบัติดีปฏิบัติชอบท่านจะเป็นตัวอย่างอยู่ตลอดเวลา เคลื่อนไหวไปมาที่ไหนเป็นคติตัวอย่างแก่ผู้น้อย เคารพกราบไหว้บูชา เป็นขวัญตาขวัญใจตลอดไปทีเดียว นั่น

หัวหน้าจึงสำคัญมาก หัวหน้าวัดก็ปฏิบัติตนให้เคร่งครัด หัวหน้าบ้าน หัวหน้าเมืองก็เหมือนกันต้องปฏิบัติตนให้ถูกต้องตามหน้าที่ของความเป็นหัวหน้า และบ้านเมืองก็สงบร่มเย็นไป นี่เรียกว่ามีธรรมเข้าแทรกเป็นคติตัวอย่าง ตลอดถึงการจับจ่ายใช้สอย การประพฤติเนื้อประพฤติตัวทุกอย่าง ต้องเป็นแบบเป็นฉบับแก่ผู้น้อยเสมอนะ ไม่ใช่เป็นผู้ใหญ่แล้วก็มาอีลุ่ยฉุยแฉกฟุ้งเฟ้อเห่อเหิม โอ่อ่าฟู่ฟ่า ให้คนผู้มีสมบัติผู้ดีเขาหัวเราะเอา เขาไม่มองหน้าละคนประเภทนั้น ถ้าเป็นคนดีใครอยากมองทั้งนั้นแหละ

จึงให้พากันปฏิบัติตัวให้เราเป็นผู้นำของตัวของเราเอง นำในครอบครัว นำตัวของเรา เช่นพ่อแม่ก็เป็นผู้นำในครอบครัว ลูกเต้าหลานเหลนได้เป็นคติตัวอย่างอันดีงาม พ่อแม่อย่าเถลไถล ประพฤติตัวให้ดีในกรอบของศีลของธรรมที่ประจำพ่อแม่ ไม่นอกใจจากกันและกันระหว่างสามีภรรยา นี่ก็เป็นความร่มเย็นแล้วระหว่างสามี-ภรรยา  ลูกเล็กเด็กแดงเกิดขึ้นมาถือพ่อแม่เป็นแบบเป็นฉบับ แล้วดูความดีงามของพ่อแม่ก็เป็นคติเตือนใจต่อไป ก็กลายเป็นเด็กดีเรื่อย ๆ ไป นี่ละความเป็นผู้ใหญ่เป็นอย่างนั้น ในครอบครัวก็ปฏิบัติตัวอย่างนี้

ครอบครัวใด ๆ มีศีลธรรมเป็นเครื่องปฏิบัติ เป็นที่ตายใจซึ่งกันและกันแล้วเย็นไปหมด เราอย่าไปหาเงินล้านกองเท่าภูเขามาอวดความสุขของผู้มีธรรมในใจเลย ผู้มีธรรมในใจนั้นแลคือผู้ทรงความสุข เงินล้านไม่ล้านไม่สำคัญ ความสุขอยู่ที่ใจสบายไปหมด นั่น อยู่ที่นี่นะ เราอย่าไปคว้าหาแต่เงินหมื่น เงินแสน เงินล้าน ถ้าเราไม่ฉลาดเงินหมื่น เงินแสน เงินล้าน เป็นเครื่องสังหาร เป็นเพชฌฆาตมาทำลายตัวเองให้เสียไปหมดโดยไม่รู้สึกตัวถ้าไม่มีธรรม จึงต้องมีธรรม

ธรรมเป็นของสำคัญมาก ขออย่าพากันเหินห่างจากศีลจากธรรม จะมีขื่อมีแป มีความสงบร่มเย็นในบ้านในเรือนของเรา ถ้าไม่มีศีลมีธรรม ประพฤติตัวเตลิดเปิดเปิงไปที่ไหนแบบเดียวกัน อย่างนี้เสียหายไปหมดนะ พากันฟังเสียงอรรถเสียงธรรมบ้างเราเป็นลูกชาวพุทธ ถ้าไม่ฟังศาสดา ฟังธรรมของพระพุทธเจ้าแล้วมันก็หมดค่าหมดราคา เราจะทะนงตัวไปไหนก็ทะนงไปเถอะ จมทั้งนั้น ๆ ถ้าไม่มีธรรม การประพฤติตัวต่ออรรถต่อธรรมเป็นความดีงามต่อตัวเอง เป็นสิริมงคลต่อตัวเองไปเรื่อย ๆ นะ ไม่มีที่สิ้นสุด

เมื่อตะกี้นี้ก็พูดถึงเรื่องว่าเราเป็นผู้ใหญ่ นับแต่เป็นผู้ใหญ่ในครอบครัวผัวเมีย ให้ปฏิบัติต่อกันด้วยความถูกต้องดีงาม ผัวตายใจเมียได้ เมียตายใจผัวได้ ไม่แฉลบออกไปนอกลู่นอกทาง สร้างฟืนสร้างไฟมาเผากัน ตลอดลูกเล็กเด็กแดงให้เป็นเถ้าเป็นถ่านตาม ๆ กันหมด นี่คือความไม่มีธรรม ทำลายซึ่งกันและกันได้ไม่สงสัย ถ้ามีธรรมแล้วกลับเป็นความอบอุ่นทั้งหมด คนมีคนจนประมาทกันไม่ได้นะ ถ้าลงมีธรรมในใจแล้วมนุษย์จะไม่ประมาทกันได้อย่างง่ายดายละ มองเห็นกันสวยงามไปแล้วประมาทกันหาอะไร ดีอยู่แล้ว เขาเป็นคนจนเขาก็เป็นคนดีประมาทเขาในช่องใด

ดีไม่ดีเราเป็นคนมั่งคนมี มีเงินทองมาก ๆ ทะนงตัว จับจ่ายใช้สอยและการประพฤติตัวไม่มีขอบเขต นี้เป็นที่น่าดูถูกของคนจนแต่มีธรรม ไม่ใช่เล่น ๆ นะ เขาเป็นคนจนเขามีธรรม เขายังดีกว่าเราที่เป็นคนมั่งมีแบบลืมเนื้อลืมตัว เพราะฉะนั้นอะไรก็ไม่เหนือธรรม ถ้ามีธรรมคนทุกข์คนจนเข้ากันได้หมด ไม่ได้ดูถูกเหยียดหยามกัน ถ้าไม่มีธรรมคอยแต่จะดูถูกเหยียดหยามเขา ยกตนขึ้นข่มท่านไปเรื่อย ๆ นี่โลกของกิเลสมักจะขึ้นเหยียบหัวคนอื่น ยกตนข่มท่านเสมอ ถ้าธรรมแล้วไม่ยก คนดีไม่ว่าเด็กก็น่ารัก ผู้ใหญ่ก็น่าเคารพนับถือ ใหญ่เท่าไรยิ่งน่ากราบไหว้บูชา นี่คือคนมีธรรม ให้พากันจดจำเอานะ

วันนี้พูดเพียงเท่านี้ วันกรรมกรให้พากันระลึกถึงศีลถึงธรรมบ้างนะ วันกรรมกรคือวันว่างงาน งานกิเลสมันจะผางเข้ามา ตายกันไปหมด ฉิบหายวายป่วง ให้มีธรรมเข้าแทรกหัวใจสงบร่มเย็นนะ เอาละวันนี้ให้พร

ชมถ่ายทอดสดพระธรรมเทศนาของหลวงตาตามกำหนดการ ได้ที่

www.Luangta.com  หรือ  www.Luangta.or.th