| เทศน์อบรมพระก่อนปาฏิโมกข์ ณ วัดป่าบ้านตาด
เมื่อวันที่ ๘ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๕๒๕
หัวใจดวงเสาะแสวงหา
ใครมาก็ให้ตั้งหน้าศึกษาด้วยความจงใจความมุ่งมั่นต่อความดี ความไม่ดีน่ะเต็มอยู่ในหัวใจแทบจะแบกจะหามไปไม่ไหวด้วยกันทุกคน อันนี้ไม่มีใครจนความไม่ดีนี่ เป็นรากเป็นฐานเป็นมูลสดมูลแห้งเต็มอยู่ภายในใจไม่มีใครบกพร่อง สิ่งที่บกพร่องก็คือน้ำอันสะอาด ที่จะเข้าไปชะล้างสิ่งสกปรกรกรุงรัง ซึ่งทำให้หนักอยู่ตลอดเวลานี้ ให้ค่อยจืดจางหายไป เพื่อจะได้เบาบางขึ้นภายในจิต และคล่องตัวต่อความดีทั้งหลายในการที่จะคิดจะพูดจะทำ เวลานี้การจะคิดจะพูดจะทำในทางที่ดีส่วนใด ๆ ก็ตามมันหนักยิ่งกว่าภูเขาทั้งลูก ไม่อยากคิด ไม่อยากพูด ไม่อยากทำ ก็เพราะสิ่งเหล่านี้กดถ่วงเอาไว้
ไม่มีใครที่จะเฉลียวฉลาดรู้เหตุรู้ผล รู้หนักรู้เบา รู้โทษรู้คุณอย่างถูกต้องแม่นยำยิ่งกว่าพระพุทธเจ้า เราได้กล่าวถึงท่านว่า พุทฺธํ ธมฺมํ สงฺฆํ สรณํ คจฺฉามิ จึงขอให้ถึงสิ่งทั้งหลายเหล่านี้ด้วยความจริงใจด้วยกันทุกองค์ เราจะเป็นที่เบาใจเราเองด้วย สมาคมเกี่ยวข้องกับผู้ใดพระเณรฆราวาสหญิงชาย ก็ให้เขาพลอยได้ความเย็นใจเย็นตาซาบซึ้งจิตใจในทางดีกับเราด้วย สมกับว่าเรานี้เป็นพระเป็นเพศที่ไว้ใจและชุ่มเย็นแก่หูตาจิตใจของชาวโลกนี้เป็นหลักสำคัญ
นี่ตัวเราเองก็หาบก็หามตั้งแต่มูลสดมูลแห้ง ไปที่ไหนก็สาดกระจายไปให้คนอื่นเหม็นคลุ้งไปตามๆ กัน ดังที่เขาตำหนิพระเณรศาสนาทุกวันนี้ อาศัยความเคลื่อนไหวของพระเณรที่ออกมาจากความไม่ดีของตนนั่นแล ทำให้โลกได้หนักอกหนักใจมาจนกระทั่งทุกวันนี้ ถ้าได้พยายามชำระสิ่งที่กล่าวนี้ด้วยความเต็มอกเต็มใจ จงใจ หนักแน่นมั่นคง มุ่งมั่นอยู่โดยสม่ำเสมอแล้ว ความตำหนิติเตียนเหล่านี้มันก็เป็นโลกธรรม แม้จะตำหนิติเตียนโดยทางที่ถูกตามความจริงของเขาก็ตาม แต่ก็จะกลับกลายหายไปได้ด้วยอำนาจแห่งความดีของเรา ผู้ตั้งใจประพฤติปฏิบัติดีนี้ชะล้างออก หลักใหญ่อยู่ตรงนี้ ให้พากันจำเอาไว้
สำหรับผมเอง ที่จะคอยแนะนำสั่งสอนหมู่เพื่อนอยู่ตลอดเวลาตามกาลตามเวลา ไม่ค่อยเคลื่อนคลาดเหมือนอย่างแต่ก่อนนั้นเป็นไปไม่ได้แล้ว ธาตุขันธ์ก็ไม่อำนวย สุขภาพทางด้านหัวใจก็เป็นไปดังที่ทราบๆ กันนี้ เพราะฉะนั้นการแนะนำสั่งสอนที่จะให้เต็มเม็ดเต็มหน่วยตามเวล่ำเวลาจึงเป็นไปได้ยาก เพียงแต่ประคองตัวเองอยู่เท่านั้นก็ลำบาก บางคืนนอนไม่หลับเพราะโรคอันนี้เอง
ต่างองค์มาก็ให้ดูให้ดี ตาให้เป็นนักศึกษา วิชชาเกิดได้ทั้งทางตาทางหูทางจมูกทางลิ้นทางกายทางใจ และอวิชชาก็เกิดได้เพิ่มได้จากอายตนะเดียวกันนี้ นั้นเราไม่มาศึกษาเพื่อสิ่งดังกล่าวข้างหลังนี้ แต่เราศึกษาเพื่อสิ่งที่กล่าวเบื้องต้นนี้ จึงให้เป็นผู้หนักแน่นด้วยกัน
มองทุกสิ่งทุกอย่างให้มองในแง่ความเป็นธรรม เพื่อหวังธรรม ความไม่ดิบไม่ดีนั้นมีอยู่แล้วทั้งเราทั้งท่านมีเต็มไปหมด มองดูที่ไหนก็เต็มแต่สิ่งเหล่านี้ จึงไม่ควรนำสิ่งเหล่านี้เข้ามาเพิ่มเติมกัน หรือทับถมสิ่งที่มีอยู่แล้วภายในตน ที่เรียกว่านิสัย มองกันในแง่ผิดก็คือเป็นผู้หาสั่งสมความผิดในตัวเองนั่นแล แทนที่จะถูกตามการตำหนิผู้อื่นว่าไม่ดี กลับเป็นผิดสำหรับตัว เป็นผู้เสาะแสวงหาความไม่ดีในตัวเอง ตามนิสัยของจิตที่มีกิเลส ต้องเป็นอย่างนั้นเสมอไป ให้ถือเป็นภัยในความคิดประเภทนี้ การมองในแง่เหล่านี้เป็นความผิดทั้งนั้น ท่านจึงให้มองในแง่เป็นธรรม ตามาศึกษา หูมาศึกษา ได้ประโยชน์เรื่อย ๆ ไป
ธรรมของพระพุทธเจ้านั้นไม่มีสงสัยแล้ว เหมือนกับวางตลาดให้โลกได้เห็น เอ้า ใครอยากได้ชนิดไหน สินค้าประเภทต่างๆ นับแต่ราคา ๑ สตางค์ขึ้นไปจนกระทั่งถึงนับไม่ถ้วนแห่งเงินล้านๆ ที่จะมาเป็นการซื้อขายแลกเปลี่ยนกันให้ได้สมราค่ำราคากันนี้ สินค้าไม่มีที่จะต่ำกว่าราคาหรือไม่สมคุณค่าราคาที่ผู้มาต้องการได้ซื้อขายนั้น ศาสนสมบัติก็คือธรรม หากจะเกิดขึ้นจากการเสาะแสวงหา การปฏิบัติดีปฏิบัติชอบของผู้สนใจ ตามขั้นภูมิแห่งความสนใจไม่สงสัย
มัชฌิมาปฏิปทานี้คือศาสนธรรมของพระพุทธเจ้า ถ้าเทียบเป็นสินค้าก็วางเกลื่อนโลกอยู่แล้วมาแต่กาลไหนๆ นอกจากโลกจะมีหูดีตาดี เลือกหูประเภทใดตาประเภทใด เลือกเฟ้นได้ชนิดใด เพราะคำว่าศาสนธรรมนี้ไม่มีอย่างเดียว สิ่งที่สกปรกรกรุงรัง ยังเคลือบยังแฝง ยังปกปิดกำบังศาสนธรรมอันเป็นของมีคุณค่ามากนี้ไว้อย่างมิดชิดอีกด้วย จึงต้องอาศัยปัญญาวิจารณญาณ ถึงจะได้เห็นของจริงตามของจริง เห็นของชั่วตามความชั่วของมัน แล้วละแล้วถอนตามหลักแห่งการละ บำเพ็ญตามหลักแห่งการบำเพ็ญโดยถูกต้อง นั้นจะได้ความดีของประเสริฐไม่เคยคาดเคยคิดเคยฝัน ก็จะได้ปรากฏขึ้นที่หัวใจดวงผู้เสาะแสวงหานี้แล
************ |
