เทศน์อบรมฆราวาส ณ วัดป่าบ้านตาด

เมื่อวันที่ ๕ กุมภาพันธ์ พุทธศักราช ๒๕๔๖

ดูใจเขาใจเรา

ก่อนจังหัน

         พระเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ นะพระน่ะ มาให้ศึกษาจริง ๆ นะ หูมีตามีดูให้เป็นอรรถเป็นธรรม อย่าดูเป็นกิเลส ไอ้เรื่องดูเป็นกิเลส ฟังเป็นกิเลส มันฝังใจฝังหูตามาตั้งกัปตั้งกัลป์แล้ว ให้หูตาใจเป็นธรรมบ้างนะ ให้ดู การประพฤติปฏิบัติบกพร่องตรงไหนบกพร่องตัวเองนะ ข้อวัตรปฏิบัติตรงไหนบกพร่อง บกพร่องตัวเอง อย่าไปว่าบกพร่องที่ไหนนะ เรามาศึกษาอบรม สิ่งเหล่านั้นเขาไม่ได้มาศึกษาอบรม เราเป็นผู้มาศึกษาอบรม บกพร่องที่เราสมบูรณ์ที่เรานะ ให้พากันสังเกตด้วยดี

         ไม่มีอะไรที่จะละเอียดแหลมคมยิ่งกว่ากิเลสที่มันฝังอยู่หัวใจสัตว์ และในขณะเดียวกันไม่มีอะไรเหนือธรรมไปได้ ธรรมเหนือหมด ให้เอาธรรมนั้นมาปฏิบัติ ความเซ่อคือกิเลส ความรอบคอบคือธรรม สติคือธรรม เลินเล่อเผลอสตินั้นคือกิเลสทั้งนั้นแหละนะ มีสองอย่างเท่านี้แก้กัน กิเลสนี่เต็มโลกเต็มสงสารมาตั้งกัปตั้งกัลป์ ธรรมก็เป็นเครื่องแก้กันตั้งกัปตั้งกัลป์เช่นเดียวกัน ถ้านำมาแก้ ๆ ได้ทั้งนั้น อย่างอื่นเราอย่าเข้าใจว่าอะไรจะแก้ความทุกข์ของสัตว์โลกได้นอกจากธรรมอย่างเดียว ที่ทำสัตว์โลกให้ได้รับความทุกข์นอกจากกิเลสอย่างเดียวไม่มี ที่จะมาแก้กิเลสก็มีธรรมเท่านั้น มีสองอย่างนี้เท่านั้น อย่ามองข้ามสองอย่างนี้ไป โลกธาตุนี้เต็มไปด้วยอะไรไม่มีความหมาย มีความหมายอยู่กิเลสกับธรรมเท่านั้น จำให้ดีนะ

หลังจังหัน

(กระผมมาจากกระบี่ครับ) มาจากกระบี่ มีวัดกรรมฐานอยู่เหรอกระบี่ (มีครับ) กระบี่นี้กำลังสร้างตึกให้อยู่เวลานี้ โรงพยาบาลนั้นอยู่อ่าวลึกเหรอ อันหนึ่งอยู่พังงา กำลังสร้างตึกให้โรงพยาบาล อันนั้นมอบให้ท่านคลาดเป็นดูแล ดูแลทั้งกระบี่ด้วย ทั้งทางพังงาด้วย เพราะท่านคลาดเป็นพระวัดนี้ ออกจากนี้ไปก็ไปอยู่ที่พังงา ทีนี้เวลามีการงานทางโน้นก็มอบให้ท่านคลาดเป็นผู้พิจารณาเลย เวลานี้ให้ท่านคลาดทั้งหมดถ้าอยู่ทางโน้น ให้ท่านคลาดเป็นผู้คอยดูแลอะไร ๆ ถ้าอยู่ทางนี้ ลูกศิษย์อยู่ตรงไหนพระ ก็ให้มาดูแลทางนั้น อยู่ทางไหนก็ให้ดูแลแทน คือแทนเรา เรามันไปไม่ถึง ไปลำบาก งานก็มาก แล้วยิ่งไกล ๆ ด้วยแล้วไปไม่ได้ เช่นอย่างภาคใต้ผมไปไม่ได้ ผมจึงได้ขอความเห็นใจจากบรรดาพี่น้องทั้งหลายทางภาคใต้

ทีแรกตั้งหน้าไว้แล้ว เข้าในโปรแกรมเรียบเสมอกันหมด ไปนี้แล้วไปนั้น ๆ ภาคใต้นี้จะเอาเป็นวาระสุดท้าย ไปแล้วกลับมาแล้วก็เรียกว่าหงายเลย เราหมดกำลัง พอดีมันหงายก่อนไป ไปมันอ่อนลง ๆ สุดท้ายเลยไปไม่ได้ เลยไม่ได้ไปทางภาคใต้นะ มีพระกี่องค์ล่ะอยู่ในวัด (๔ องค์ครับ) วัดนี้มากตลอดนะ ต้องได้บังคับเอาไว้ไม่งั้นจะล้น เลยเถิด ดูแลไม่ทั่วถึง ไหลเข้ามานี่ ที่มาฉันตั้ง ๔๐ กว่าวันนี้ ที่ไม่ฉันอยู่ในป่าก็เยอะนะ ส่วนมากพระวัดนี้จะไม่เคยมาฉันครบองค์เลยแหละ ขาดหลาย ๆ องค์ หลาย ๆ องค์ ท่านไม่ฉันท่านภาวนาของท่าน ท่านไม่ออกมา

เวลานี้กำลังสร้าง ลาดยาวนี้ก็ตึกใหญ่ ๒ หลัง เรือนจำลาดยาว นักโทษหญิงอยู่นั้นมากต่อมาก ทางอธิบดีกรมราชทัณฑ์มาหาผมนี่มาขอ เพราะพวกนักโทษนอนเกลื่อนกันตามพื้นดินตามอะไร ไม่มีที่หลับที่นอน มันแน่นหมด ที่มีอยู่ก็พัง เลยมาขอความช่วยเหลือจากผม ผมก็เลยไปดู เพราะเราแน่ใจแล้วว่าถ้าลงอธิบดีกรมราชทัณฑ์มาเองนี้ต้องหนักอยู่แล้ว เราก็ไปดู ไปดูสภาพก็อย่างว่าแหละ เรียกว่าเรือนนักโทษว่างั้นเถอะ ไอ้ที่มันดังอยู่นอนเผลอไม่ได้นะ เดี๋ยวมันพังลงมาทับหัวคนตาย เช่นพอหลับไป ไม้มันไม่หลับซี มันจะฟาดลงมาหัวคน พอไปดู โอ๊ย มันยังไงกัน ก็สมเหตุสมผลกับที่อธิบดีกรมราชทัณฑ์มาเอง

เราก็เปิดรับเต็มกำลังของเราเลย ที่ปลูกสร้างไว้ที่ชำรุดทรุดโทรมนั้น บริเวณนั้นเราให้รื้อออกหมดโดยไม่ต้องรองบประมาณ คือทางโน้นเขาจะของบประมาณแล้วถึงจะมีเงินทำงานรื้อถอน เราก็เลยให้หมดเลย รื้อถอนก็เป็นเงินของเราเอง รื้อเลยพอเสร็จแล้วปลูกเลยไม่รอ ถ้าว่าเอาแล้ว นี่เวลานี้ขึ้นแล้ว ค่ารื้อถอนทั้งหมดผมเสียหมดเลยนะ เพราะรอทางงบประมาณก็เป็นปี เวลานี้กำลังสร้างตึก ๒ หลัง ๓ ชั้น ใหญ่ ยาว แล้วผมก็คิดไว้อีกว่าจะไม่มีเพียงเท่านี้ เพราะความจำเป็นมีมาก เราก็คิดเผื่อไว้ จากนี้แล้วมีความจำเป็นอะไร ๆ บ้าง ผมก็จะให้ ๆ นี่ก็เรียกว่าเต็มกำลังของเราเหมือนกัน ทางโน้นเขาก็หวังพึ่งเรา เขาไม่มีจะทำยังไง

ผมเคยสร้างอะไรที่เรือนจำ แล้วเคยให้มูลนิธิ ก็อย่างว่าแหละไม่ได้มาก เพราะมันมากต่อมากที่ให้ อย่างเรือนจำลาดยาวนี้ก็ให้เพียง ๑ ล้าน เป็นมูลนิธิ เท่านั้นละ ตามธรรมดาจะให้มากกว่านั้นอย่างให้ที่อื่น ๆ เช่นอย่างให้โรงพยาบาลนี้ให้มากกว่า ๆ คือตามที่มี อันนั้นมันไม่มี ผมเคยช่วยแล้ว คราวนี้พวกตึกใหญ่ ๒ หลัง เวลาจะเสร็จสิ้นนั้น ผมคิดไปเฉย ๆ ว่าตึก ๒ หลังนี้คงไม่ต่ำกว่า ๓๐ ล้าน แต่ที่ปลีกย่อยที่มีอยู่รอบอีกจะเยอะนะ นี่เราก็เตรียมพร้อมไว้เหมือนกัน พอเสร็จนี้แล้วมีจำเป็นอะไร ๆ เราก็จะให้ตามที่จำเป็น ๆ

ไหนพี่น้องชาวกระบี่เราที่มาอยู่ที่ไหนบ้าง ทางโน้นเหรอ ดีละ หลวงตาไม่ได้ไปเยี่ยม ทางโน้นก็มาเยี่ยมหลวงตาบ้างซี เหมาะแล้วละ ทางนี้ไม่ได้ไป ทางโน้นก็มา เอา นั่งนั่นแหละ ๆ ที่ว่าตึกกระบี่ เราให้หลังเล็กไว้ก่อน ผมว่างั้นนะ คือที่มันหนักกำลังทำทางลาดยาวนี่หนัก แล้วทางโรงพยาบาลอื่นก็มีทางนี้ กำลังสร้างอยู่มีเยอะทีเดียว ช่วยอย่างนี้ตลอดมานะผม ช่วยเต็มเหนี่ยว ๆ ตลอดมา วันนี้ก็จะจ่ายเครื่องรักษาตา โรงพยาบาลศูนย์ เป็นล้าน ๆ ตกมาแล้วเมื่อวาน เครื่องไม้เครื่องมือนี้ตกมาเรื่อย ๆ นะ จ่ายเรื่อย ๆ เครื่องเล็กเครื่องน้อยไม่กำหนดกฎเกณฑ์ จะกำหนดแต่เครื่องใหญ่หรือพวกตึกพวกอะไร หมุนอยู่อย่างนั้นแล้ว

เรื่องอะไร ๆ ทางโน้นได้มอบให้ท่านคลาดเรียบร้อยแล้ว อยู่กับท่านคลาดทั้งหมด ผมสั่งไปแล้วว่าให้ท่านคลาดเป็นผู้ทำหน้าที่แทนผมร้อยเปอร์เซ็นต์ ผมบอก จะขาดจะเหลืออะไรเป็นเรื่องท่านคลาดจะตัดจะเติมอะไรก็แล้วแต่ ให้เป็นเรื่องท่านคลาดพิจารณาเห็นสมควรแล้วจัดการเองทีเดียวร้อยเปอร์เซ็นต์แทนผม ผมบอกไปแล้ว ผมก็ไม่ทราบว่าท่านคลาดท่านเคยเกี่ยวข้องกับการปลูกสร้างอะไร ๆ หรือเปล่า ถึงไม่เคยท่านก็รู้เองในเมื่อมอบภาระให้ท่านแล้วนี่นะ ท่านจะต้องเป็นผู้รับผิดชอบเองก็เรามอบให้ท่าน ที่ไหน ๆ ถ้าหากว่ามันใกล้เคียงกับวัดไหน ๆ ที่เป็นลูกศิษย์เราก็สั่งไป สั่งไปให้ท่านดูแลแทนผมอย่างนี้ละ ผมมันไม่ทั่วถึง

(มาจากโคราชครับ) โคราชก็เมืองหลวงตาแหละ หลวงตาไปอยู่โคราชตั้ง ๕ ปีของเล่นเมื่อไหร่ (พาแม่กับลูกชายมากราบหลวงตาครับ) โคราชก็อยู่ตั้ง ๕ ปี อยู่ในตัวเมือง ๓ ปี ออกอยู่ข้างนอก ๒ ปีเป็น ๕ ปี พวกอำเภอเก่า ๆ เราได้ไปหมดทุกอำเภอแหละ แต่อำเภอที่เขามีขึ้นมาใหม่สร้างใหม่นี้ไม่รู้ จำไม่ได้เพราะจังหวัดไหนก็มีเพิ่มอำเภอ ๆ เหมือนกัน อำเภอเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เมื่อวานนี้ก็ไปภูสังโฆ ก็มีคนเยอะเหมือนกันที่นั่นก็ดี พระก็เยอะคนก็เยอะ อากาศดีอยู่บนหลังเขา ไก่ก็มีเยอะเหมือนกัน ไก่มีรอบ ๆ ขันอยู่รอบ ๆ ศาลา คนไปอยู่ไหนมันอยู่อย่างนั้นละไก่ แต่หมาไม่ค่อยมีมาก ไปคราวนี้เห็นหมาตัวสองตัวหรือไง

เมื่อเช้านี้ปรอทลง ๑๕ เราดูปรอททุกวัน เมื่อวานนี้ก็ลง ๆ น้อยมาก ๒๐ เราดูปรอททุกวัน ปรอทมันมี เมื่อเช้านี้รู้สึกว่าหนาวกว่าทุกวัน เมื่อวานนี้ทองคำได้ ๕๐ สตางค์ แต่ได้มาจากภูสังโฆ ๑ กิโลนะเมื่อวานกับเศษนิดหน่อย ก็เรียกว่า ๑ กิโลเลยละ ได้เมื่อวานนี้ ๑ กิโลกับเท่าไรเศษนิดหน่อย มาบวกกับ ๕๐ สตางค์เข้าไปอีกจะเป็นเท่าไรไม่รู้ นี่ทองคำที่เราได้เพิ่มทีหลัง หลังจากเราได้มอบแล้วนั้นเวลานี้ได้ ๑๑๕ กิโล ๔๐ บาท นี่ก็คงเป็น ๑๑๖ กิโลแล้วเมื่อวานนะ ๑๑๖-๑๑๗ กิโลขึ้นไปแล้ว

๑๑๕ กิโล ๔๐ บาท ๓๗ สตางค์ เมื่อวานนี้ก็บวกเข้าไป ๑ กิโล ก็เป็น ๑๑๖ กิโล ดอลลาร์ได้ ๑๑๐,๗๕๕ ดอลล์ รวมทองคำทั้งหมด ทั้งที่มอบแล้วและยังไม่ได้มอบ เป็นทองคำน้ำหนัก ๕,๖๗๕ กิโล หรือ ๕ ตัน กับ ๖๗๕ กิโล ๗๖ กิโลก็ถูกแหละ ที่ได้แล้วเมื่อวานนี้ ดอลลาร์ได้ทั้งหมด ๆ ทั้งที่มอบแล้วและยังไม่ได้มอบเวลานี้เป็น ๗,๓๑๐,๗๕๕ ดอลล์ ดอลลาร์ได้เพิ่มขึ้นไปเรื่อย ๆ แหละ โอ๊ เราอ่อนมากแล้วนะ พี่น้องทั้งหลายก็พิจารณานะ เราอ่อนมากทุกอย่างๆ อ่อนลงทุกที ทางนี้ก็เร่งอยู่อย่างนี้แหละ ต่อไปนี้ดีไม่ดีแหวกแนวไปเรื่อยก็ได้ ก็ธาตุขันธ์นั้นแหละมันพาให้แหวกนะ มันไปไม่ไหวแล้วก็แหวกแนวลาเท่านั้นเอง ลาแล้วก็ไปเลยแหละ ไม่สนใจกับอะไรเลย เป็นอย่างนั้นนะ นิสัยเป็นอย่างนั้น ถ้าว่าเอาๆ จริงๆ ถ้าว่าปล่อย ๆ เลย เป็นอย่างไรเป็นอย่างนั้น จริงทุกอย่างว่างั้นเลยนะ

ถ้าลงตัดสินใจหรือพูดออกมาคำไหนแล้วเป็นคำนั้นไม่เป็นอย่างอื่น เพราะฉะนั้น เวลาไปพูดเกี่ยวกับคนเหลาะแหละจึงไม่คบนะ ไม่ค่อยคบ ไม่อยากคบก็คือมันเชื่อใจไม่ได้ แน่ะ ความเหลาะแหละหาความแน่นอนไม่ได้เชื่อใจกันไม่ได้นะ ถ้าว่าอะไรเป็นอันนั้นออกมานี้เป็นภาษาพระ ภาษาธรรม ธรรมต้องจริงตรงไปตรงมา ว่าอะไรตรงเป๋ง ๆ เรียกว่าธรรม นั่น เป็นภาษาธรรม ภาษาพระ ถ้าเป็นพระเหลาะแหละเราก็ไม่เล่นด้วยเหมือนกัน ธรรมละเป็นที่ตายใจได้ แน่ะ มันก็เป็นคู่กันอย่างนี้นะ ถ้าธรรมแล้วตรงแน่วเลย ถ้ากิเลสแล้วพลิกแพลงเปลี่ยนแปลงหลายสันพันคม ตัวจอมปลอมที่สุดคือกิเลส จอมจริงที่สุดคือธรรม แน่ะ มันก็เป็นคู่กันมาดั้งเดิมอย่างนี้ ไม่ใช่มีมาเมื่อวานนี้เมื่อไหร่ มีมาดั้งเดิม กิเลสก็เรียกว่าของปลอมพูดง่าย ๆ ว่าอย่างนั้น

ธรรมคือของจริง กิเลสเป็นฝ่ายให้ความทุกข์ ธรรมเป็นฝ่ายให้ความสุข แน่ะ กิเลสเป็นเป็นฝ่ายผูกมัด ธรรมเป็นฝ่ายแก้ มันก็เป็นคู่กันอยู่อย่างนี้ตลอดไป ตลอดไปเลยแหละ ถ้าใครเผลอมันก็ต้องเป็นไปตามกิเลส แบกหามกองทุกข์กันวันยังค่ำ ตั้งกัปตั้งกัลป์ไม่มีวันจืดจาง เรื่องกองทุกข์เต็มอยู่ในหัวใจของโลกนั้นแหละ ทั้งร่างกายและจิตใจ ถ้ามีธรรมมากน้อยก็มีที่แก้ เหมือนโรคภัยไข้เจ็บที่มียาและหมอรักษาก็ค่อยดีขึ้น ถ้าไม่มียารักษาเลยแล้วก็เป็นโรครุนแรงและตายได้ง่ายมากทีเดียว เทศน์เราก็เทศน์ทุกวันจะให้เราเทศน์อะไรนักหนา

(แมวมาอีกแล้วค่ะ) มาอีกเหรอ ฟังว่ามันขึ้นได้ มันเกาะติดแล้วเดี๋ยวนี้ตั้งแต่เอาปูนลาด มันเก่าแก่มาแล้ว มันเกาะติดมันขึ้นได้ว่างั้นนะ เอ้า มันขึ้นได้เราเอาออกได้ละว่าไง นี่บอกพระนะ แมวมาแล้วนะ พระตีเกราะประชุมกันนะวันนี้ แมวมาแล้ว เมื่อวานหรือวันไหนที่ว่ามีอยู่นี้ ๑ ตัว จับได้ข้างนอกอีก ๑ ตัว ไปปล่อย ๒ ตัวเมื่อวานนี้ วันนี้แมวมาอีกแล้ว ใครไปเจอที่ไหนให้รีบมาบอกพระนะ พระจะไปไล่ช่วยกันจับเอา ไม่งั้นสัตว์ในวัดนี้ไม่มีเหลือ ยิ่งลูกกระต่ายด้วยแล้วยิ่งมากเวลานี้เต็มไปหมด อันนี้หมดละนะ ถ้าแมวมานี้ พวกกระต่าย ลูกกระต่ายไม่ว่าลูกว่าแม่มันกินได้ทั้งนั้น แมวนี่เก่งมากนะ นี่พระเราให้รู้นะว่าแมวเข้ามาในวัดนี้แล้ว ให้จับนะ อย่ารอ เราสงสารสัตว์ที่เลี้ยงในวัดนี้เยอะ พวกลูกกระต่ายละมากเวลานี้ อันนี้ละกินได้ง่ายมาก

พวกที่อยู่ในวัดนี้ ทางฝ่ายพระฝ่ายในครัวให้ตั้งใจภาวนานะ การภาวนาดีเท่าไรจิตใจยิ่งดียิ่งแน่นหนามั่นคง ยิ่งสงบร่มเย็น หน้าที่การงานอะไรผู้มีจิตเป็นหลักเป็นเกณฑ์นี้จะไม่เหลาะแหละ หน้าที่การงานออกภายนอกไปจากใจทั้งนั้น ถ้าใจมีหลักมีเกณฑ์แล้วสิ่งภายนอกจะมีเป็นลำดับลำดา ถ้าใจเหลาะแหละทุกอย่างเหลาะแหละไปหมดนะ ขึ้นอยู่กับใจ ใจนี้ก็มี ๒ อย่างที่ได้อธิบายให้ฟังไม่รู้กี่ครั้งแล้ว คือมีกิเลสตัวเป็นภัยอยู่ที่ใจและธรรมตัวเป็นคุณอยู่ที่ใจ ถ้านำกิเลสออกมาใช้ตามกิเลสลากไปนั้นแล้ว ก็ไม่มีทางละ หาความสุขหากี่กัปกี่กัลป์ก็ไม่ได้ละความสุข มีแต่กองทุกข์ทั้งนั้น เพราะกิเลสพาหา ถ้าธรรมพาหาแล้วก็มีแต่ความสุข สุขขึ้นไปเรื่อย ๆ การภาวนาเป็นสำคัญมาก ยิ่งผู้มาอยู่อบรมในสถานที่ที่ภาวนาโดยตรงแล้ว ก็ควรจะตั้งอกตั้งใจพิจารณาภาวนากัน อย่าสักแต่ว่าอยู่เด้น ๆ ด้าน ๆ

อย่างในครัวนี้เราก็ไม่ได้กำหนดกฎเกณฑ์ ว่ามีประเภทไหนบ้างที่มาอยู่นั้น หรือประเภทจอมหาเรื่องทะเลาะเขาก็มีนะ หาเรื่องจับผิดจับถูกคนนั้นคนนี้ก็มี ดีไม่ดีมีขโมยอยู่ในนั้นด้วยก็มี มันแฝงเข้ามาได้นี่นะ ของจริงกับของปลอมติดตามกันไปเรื่อย ๆ นั่นละ เราก็ไม่ค่อยได้ไปสอบไปถามเรื่องราวอะไร เพราะเรายุ่งมากต่อมาก จะให้มาเกี่ยวกับนี้เราตายเลยนะ นี่ใครมาอยู่ไม่ทราบว่ามีหลักมีเกณฑ์อย่างไรบ้าง ตั้งหน้าตั้งตามาภาวนาหรือมาระเกะระกะ กีดขวางเพื่อนฝูงให้ได้รับความลำบากลำบน กระทบกระเทือนใจเขา เราทราบไม่ได้นะ เวลานี้น่ะ มันมีได้เรื่องเหล่านี้ ของจริงกับของปลอมต้องติดตามกันไป แม้ในคน ๆ เดียวก็ต้องมีของจริงของปลอมเจือปนกันไปตลอดเลย นอกจากจิตที่บริสุทธิ์ล้วน ๆ แล้วนั้นของปลอมไม่ค่อยมี หากว่าผิดพลาดก็ผิดพลาดไปโดยไม่มีเจตนา

เช่นอย่างผิดพลาดหกล้มอย่างนี้ พระอรหันต์ก็ล้มได้ใช่ไหมล่ะ นั่น ร่างกายมันผิดพลาด จิตไม่ผิดพลาดแต่ร่างกายมันผิดพลาดได้ มันเป็นของสมมุติอันหนึ่งอันนี้ ส่วนสมมุติมีผิดพลาดได้ ส่วนวิมุตติไม่มี หมดโดยสิ้นเชิง ให้พากันภาวนา อยู่เฉย ๆ ไม่ได้นะ ให้ตั้งใจภาวนา อยู่ไปวันหนึ่ง ๆ ไม่เกิดผลเกิดประโยชน์อะไร อยู่ไปนอนใจไป ๆ เลอะ ๆ เทอะ ๆ ไปหมด

ในครัวนั้นเราไม่ค่อยได้ไปสืบไปถามเรื่องราวแนะนำสั่งสอน นอกจากเราเดินไปดังที่เห็นน่ะ เดินไปก็ดูนั้นดูนี้ถ้าอะไรควรจะแนะก็แนะไป อะไรไม่ควรแนะก็ผ่านไปดูไปเท่านั้นแหละ ที่จะให้ไปเรียกมาสั่งสอนอบรมหรือมาสืบมาถามเรื่องราวอะไรเราไม่มีเวลาละ เป็นแต่เพียงว่าให้จำเอาไว้ก็แล้วกัน ถ้าได้ยินว่าทะเลาะกันรายไหนต้องได้ออกจากวัดทันทีเท่านั้นละ เราบอกไว้ตรง ๆ นี้เคยปฏิบัติมาอย่างนั้น ถ้ามามีทะเลาะกัน เอาละ ไล่หนีเลย ไม่ให้อยู่ จำให้ดี นี่เคยปฏิบัติมาประจำวัดนี้ พระก็เหมือนกันไล่เบี้ยเข้าไปแล้วก็ไล่ออกแบบเดียวกันนั่นแหละ เพราะของเลอะเทอะเอามาให้มันเลอะเทอะวัดวาอะไร สถานที่นี่เป็นสถานที่อบรมพระเณร ผู้คนที่เข้ามาที่นี่ต้องมีสติสตัง มีปัญญาพิจารณาเพื่ออรรถเพื่อธรรม

อย่าคิดเพื่อกิเลส กิเลสมันคิดอยู่ตลอดเวลาแล้วหาประมาณไม่ได้ พากันให้ดูหัวใจกันนะ อยู่ด้วยกันอย่าดูแต่หัวใจตัวเอง ต้องดูหัวใจคนอื่นด้วย กิริยาใจของเรามันแสดงอาการอะไรออกมา กิริยาของจิตใจคนอื่นก็มีลักษณะเดียวกัน เมื่อเป็นเช่นนั้น เราจะปฏิบัติตามกิริยาของจิตเราอย่างเดียวไม่ดูจิตคนอื่นไม่ได้นะ เพราะฉะนั้นถึงเรียกว่าดูใจเขาใจเรา เอามาเทียบเคียงกันมันถึงถูกนะ แบบอยู่ไปอยากทำอะไรก็ทำ อยากพูดอะไรก็พูดไม่คิดไม่อ่านไตร่ตรองอะไร กระทบกระเทือนเป็นความเสียหายแก่กันได้ไม่สงสัยนะ ให้ต่างคนต่างจะพูดอะไรกิริยาแสดงอย่างไร ให้คำนึงถึงตัวจิตนี้เสียก่อน ผิดหรือถูก ถ้าอะไรควรเก็บความรู้สึกก็เก็บ ไม่ได้ปากเปราะ ๆ เสมอไปนะ

การพูดการจา ถ้าออกมาแล้วเป็นความได้ความเสียอย่างชัดเจนทีเดียว ถ้าอยู่ภายในจิตใจกลั่นกรองอยู่ภายในใจยังดีนะ ถ้าคิดออกมาอะไรไม่ดีตบมันไว้เสียไม่ให้มันออกมาใช้ และไม่ให้มันคิดอีก ไม่ให้มันแสดงออกมา นั่น จึงเรียกว่ามาปฏิบัติตนเอง อะไรก็เอะอะก็ออกตามเรื่อง ๆ นิสัยนั้นใช้ไม่ได้นะ พากันจำเอาทุกคน เราก็หนักมากไม่ทราบจะหมุนไปทางไหนต่อทางไหนบ้าง เวลานี้กำลังวังชามันก็อ่อนลงไปตามเรื่องของมันนั้นละ เพราะฉะนั้นถึงว่าการช่วยบ้านช่วยเมืองไม่ทราบมันจะได้แค่ไหนแหละน่ะ เมื่อมันทนไม่ไหวแล้วก็ปล่อยเท่านั้นเอง จะว่ายังไง แม้แต่ธาตุขันธ์ของเรายังจะปล่อย จะว่าอะไรปล่อยบ้านปล่อยเมือง ปล่อยโลกปล่อยสงสาร ธาตุขันธ์ของตัวเองก็ต้องปล่อยได้ เมื่อถึงกาลสมควรปล่อยแล้วเอาไว้ไม่อยู่นะ

ใครก็เหมือนกันหมด เกิดแล้วต้องตายด้วยกัน ชำรุดทรุดโทรม ๆ แปรไป ๆ สุดขีดแล้วก็เรียกว่าตาย อันนี้ก็เหมือนกันนั่นละ วันนี้ไม่พูดอะไรมาก เอาเพียงแค่นี้ให้พากันจดจำเอานะ ไม่มีอะไรเลิศยิ่งกว่าศีลกว่าธรรมภายในใจ นอกนั้นเลอะ ๆ เทอะ ๆ ใช้ไม่ได้นะ ให้พากันตั้งอกตั้งใจ ศาสนามียังค่อยยังชั่วหน่อย ไม่มีศาสนาเลยเลวกว่าสัตว์นะ เอาละพอเท่านั้น ต่อไปให้พร

อ่านและฟังพระธรรมเทศนาของหลวงตาวันต่อวัน ได้ที่

www.Luangta.or.th or www.Luangta.com